Sądecki Park Etnograficzny, znany również jako skansen w Nowym Sączu, to jedno z najważniejszych miejsc, które pozwalają przenieść się w czasie i poznać kulturę ludową regionu Sądecczyzny oraz historyczne tradycje i życie codzienne mieszkańców Małopolski. Ten unikatowy park etnograficzny jest prawdziwą skarbnicą dziedzictwa kulturowego, prezentującą dawne budownictwo, rzemiosło, sztukę oraz codzienność mieszkańców tej części Polski.
Lokalizacja i dojazd
Skansen znajduje się na północnych obrzeżach Nowego Sącza, w malowniczej dolinie rzeki Kamienicy, około 4 km od centrum miasta. Jest to idealne miejsce zarówno na edukacyjną wycieczkę, jak i relaksujące popołudnie w otoczeniu natury. Adres skansenu to ul. Długoszowskiego 83b, a jego bliskość od głównych tras sprawia, że dojazd jest łatwy zarówno samochodem, jak i komunikacją miejską.
Dojazd z centrum Nowego Sącza zajmuje jedynie kilkanaście minut samochodem, wystarczy podążać ulicą Węgierską, a następnie skręcić w ulicę Długoszowskiego. Osoby korzystające z komunikacji miejskiej mogą skorzystać z autobusu linii miejskich, które kursują w pobliże skansenu. Warto również rozważyć spacer lub przejażdżkę rowerową, szczególnie w sezonie wiosenno-letnim, gdy okolica tętni zielenią i pięknymi widokami.
Co można zobaczyć w skansenie?
Sądecki Park Etnograficzny to ponad 70 obiektów zabytkowych, które zostały przeniesione z różnych części Sądecczyzny. Skansen podzielony jest na sektory, które prezentują różnorodne grupy etnograficzne zamieszkujące te tereny. Można tu zobaczyć zabudowania Lachów Sądeckich, Górali Sądeckich, Łemków, Pogórzan, a także przedstawicieli mniejszości niemieckiej.
Wszystkie obiekty zostały pieczołowicie odrestaurowane i urządzone w sposób wiernie oddający ich pierwotny wygląd. Drewniane chałupy, spichlerze, kuźnie, szkoły, a nawet kościół – to tylko niektóre z budynków, które można zwiedzać. Wnętrza domów są w pełni wyposażone w dawne meble, narzędzia i przedmioty codziennego użytku, dzięki czemu zwiedzający mogą poczuć się, jakby przenieśli się w czasie i zobaczyć, jak wyglądało życie mieszkańców tego regionu kilkadziesiąt, a nawet kilkaset lat temu.
Ciekawostki historyczne
Skansen powstał w 1975 roku i od tego czasu stale się rozwija, gromadząc coraz więcej cennych zabytków architektury ludowej. Jednym z najciekawszych obiektów jest drewniany kościół z Łososiny Dolnej z XVIII wieku, który został przeniesiony do skansenu i odrestaurowany. Warto również zwrócić uwagę na bogato zdobione, XVIII- i XIX-wieczne chaty Łemków, które zachwycają pięknymi ornamentami i drewnianymi detalami.
Ciekawym punktem na mapie skansenu jest także osada kolonistów niemieckich z początku XIX wieku. W Nowym Sączu i okolicach osiedlali się Niemcy, którzy przybyli na te tereny w czasach, gdy region ten należał do zaboru austriackiego. Ich wpływ na kulturę i architekturę regionu jest widoczny do dziś, a w skansenie można zobaczyć ich tradycyjne domy i gospodarstwa.
Warto wspomnieć o tym, że skansen odgrywa ważną rolę w badaniu i dokumentowaniu historii lokalnych społeczności. Wiele z eksponatów zostało uratowanych przed zniszczeniem, a przeniesienie ich do parku etnograficznego pozwoliło na zachowanie tego unikalnego dziedzictwa dla przyszłych pokoleń.
Sądecki Park Etnograficzny to nie tylko statyczna ekspozycja. W ciągu roku odbywa się tu wiele imprez tematycznych, warsztatów i wydarzeń, które ożywiają dawne tradycje. Można tu zobaczyć, jak wyrabia się tradycyjne przetwory, wypieka chleb, czy też jak działają dawne narzędzia rolnicze. Organizowane są także warsztaty rękodzielnicze, podczas których uczestnicy mogą nauczyć się takich umiejętności jak tkactwo, garncarstwo czy koronkarstwo.
W skansenie regularnie odbywają się także inscenizacje tradycyjnych obrzędów ludowych, takich jak dożynki, wesela, czy obrzędy wielkanocne. To doskonała okazja, aby zobaczyć na własne oczy, jak wyglądały dawne rytuały i jaką rolę odgrywały w życiu społeczności.
Dla rodzin z dziećmi atrakcją mogą być pokazy dawnych zabaw i gier ludowych, a także spotkania z żywymi zwierzętami gospodarskimi, które zamieszkują teren skansenu. Dzieci mogą również wziąć udział w warsztatach edukacyjnych, które w przystępny sposób przekazują wiedzę o życiu dawnych mieszkańców wsi.
Podsumowanie
Skansen w Nowym Sączu to wyjątkowe miejsce na mapie Małopolski, które pozwala na głębsze poznanie historii i tradycji regionu Sądecczyzny. Dzięki starannie odrestaurowanym budynkom, bogatej ofercie edukacyjnej i licznym wydarzeniom kulturalnym, skansen w Nowym Sączu przyciąga zarówno turystów, jak i mieszkańców, którzy chcą lepiej poznać dziedzictwo swojego regionu.
To doskonała propozycja na weekendową wycieczkę, która łączy walory edukacyjne z możliwością spędzenia czasu na świeżym powietrzu. Niezależnie od pory roku, Sądecki Park Etnograficzny oferuje coś ciekawego dla każdego, a jego bogata historia i unikatowa architektura zachwycą zarówno miłośników kultury ludowej, jak i osoby szukające nowych doświadczeń turystycznych.